หลายคนอาจรู้ว่าเราควรดูแลตัวเองอย่างไรให้มีสุขภาพดี ทั้งในด้านการออกกำลังกายหรือการเลือกรับประทานอาหารที่มีประโยชน์ก็ตาม แต่ในความเป็นจริงแล้วเราควรรู้มากกว่านั้นเพราะกรดและเบสในร่างกายล้วนแต่มีผลต่อสุขภาพร่างกายของเราในระยะยาวหากเราควบคุมมันได้ในระดับที่เหมาะสม ว่าแต่กรดเบสในชีวิตประจำวันมีอะไรบ้าง ป้องกันการเกิดกรดเกินได้ด้วยวิธีไหนบ้าง เดี๋ยววันนี้เราจะมาเล่าให้ฟังค่ะ

กรดและเบส คืออะไร

• กรด เป็นสารชนิดหนึ่งที่ปล่อยไฮโดรเจนไอออนในสารละลายได้ มีรสเปรี้ยว สามารถกัดกร่อนวัตถุบางชนิดได้ สารละลายที่มีค่า pH น้อยกว่า 7 กรดแบ่งออกเป็นกรดแก่และกรดอ่อน หากเป็นกรดแก่จะแตกตัวในน้ำได้อย่างสมบูรณ์ ส่วนกรดอ่อนจะแตกตัวเพียงบางส่วนเท่านั้น ตัวอย่างของกรดที่พบได้ในชีวิตประจำวันได้แก่ มะนาว น้ำส้มสายชู
• เบส เป็นสารชนิดหนึ่งที่ปล่อยไฮดรอกไซด์ไอออนในสารละลายได้ มีรสขม มีสัมผัสที่ลื่น เป็นสารละลายที่มีค่า pH มากกว่า 7 เบสแบ่งออกเป็นเบสแก่และเบสอ่อนเช่นเดียวกับกรด หากเป็นเบสแก่จะแตกตัวในน้ำได้สมบูรณ์ ส่วนเบสอ่อนจะแตกตัวเพียงบางส่วนเท่านั้น ตัวอย่างของเบสที่พบได้ในชีวิตประจำวันได้แก่ ยาบางชนิด กาแฟ

กรดและเบส ข้อดี ข้อเสีย มีอะไรบ้าง

1. ข้อดี

• กรดจากน้ำส้มสายชูจะช่วยเพิ่มรสเปรี้ยวให้อาหาร
• เบสจากน้ำปูนใสจะช่วยเพิ่มความกรอบให้อาหาร
• เบสจากผลิตภัณฑ์ทำความสะอาดร่างกายจะช่วยชะล้างสิ่งสกปรกออกจากร่างกาย
• กรดจากครีมนวดผมจะช่วยปรับสภาพผมให้สมดุล แข็งแรง
• กรดจากน้ำยาทำความสะอาดห้องน้ำจะช่วยขจัดคราบฝังลึกตามซอกต่างๆ
• เบสจากยารักษาโรคจะช่วยลดกรดในกระเพาะอาหาร

2. ข้อเสีย

• กรดหรือเบสที่เข้าสู่ร่างกายจะกัดกินเนื้อเยื่ออวัยวะต่างๆ ภายในในระดับรุนแรง
• กรดหรือเบสอาจก่อให้เกิดการอักเสบอย่างรุนแรงบริเวณอวัยวะที่สัมผัส
• ไอจากกรดและเบสจะก่อให้เกิดการระคายเคืองต่อเนื้อเยื่อต่างๆ โดยเฉพาะดวงตาและระบบหายใจ

กรดเบสในชีวิตประจําวัน มีอะไรบ้าง

1. กรดในชีวิตประจําวัน

• กรดซัลฟิวริกในปุ๋ยเคมี
• กรดบอริก (Boric acid) ในยาฆ่าเชื้อโรค
• กรดแอซิติก (Acetic acid) ในน้ำส้มสายชู
• กรดคาร์บอนิก (Carbonic acid) ในน้ำอัดลม
• กรดไฮโดรคลอริก (Hydrochloric acid) ในน้ำยาล้างสุขภัณฑ์
• ผลไม้ที่มีรสเปรี้ยว เช่น ส้ม มะนาว มะขามป้อม

2. เบสในชีวิตประจําวัน

• โซเดียมไฮดรอกไซด์ (Sodium Hydroxide) ในสบู่
• แอมโมเนีย (Ammonia/NH3) ในน้ำยาเช็ดกระจก
• โซเดียมคาร์บอเนต (Sodium Carbonate/Na2CO3) ในผงซักฟอก
• โซเดียมไบคาร์บอเนต (Sodium bicarbonate/NaHCO3) ในโซดาทำขนม
• แคลเซียมไฮดรอกไซด์ (Calcium hydroxide หรือ Ca(OH)2) ในยาลดกรดในกระเพาะอาหาร 
• แมกนีเซียมไฮดรอกไซด์ (Magnesium hydroxide/Mg(OH)2) ในยาถ่ายและยาลดกรดในกระเพาะอาหาร

เมื่อร่างกายมีความเป็นกรด/เบสมากเกินไป ถ้าเกิดอะไรขึ้น

แม้ว่ากรดและเบสจะมีคุณประโยชน์มากมายแต่หากร่างกายได้รับกรดหรือเบสมากเกินไป โดยเฉพาะกรดแก่และเบสแก่ ก็อาจเป็นอันตรายต่อร่างกายทั้งในระยะสั้นและระยะยาว และเมื่อเข้าสู่ภาวะดังกล่าวร่างกายจะแสดงสัญญาณเตือนต่างๆ ดังต่อไปนี้

1. ภาวะกรดจากระบบหายใจ

เป็นภาวะที่เกิดขึ้นจากการที่ปอดไม่สามารถกำจัดการคาร์บอนไดออกไซด์ผ่านทางระบบหายใจได้อย่างเพียงพอ ส่งผลให้การสะสมอยู่ภายในร่างกายจนเกิดกฎมากกว่าปกติ โดยมีสาเหตุมาจากภาวะโรคอ้วน ดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์มากเกินไป การใช้ยาที่มีฤทธิ์กดประสาทส่วนกลางหรือยาสลบ คนไข้ได้รับบาดเจ็บบริเวณหน้าอก มีปัญหาเกี่ยวกับระบบทางเดินหายใจหรือระบบประสาท กล้ามเนื้อที่เกี่ยวข้องกับการหายใจไม่แข็งแรง

2. ภาวะกรดจากกระบวนการเผาผลาญ

เป็นภาวะที่ไตไม่สามารถขับกรดออกจากร่างกายได้หรือไตมีภาวะความเป็นด่างสูงและก่อให้เกิดภาวะเลือดเป็นกรดตามมา แบ่งออกเป็น 4 ลักษณะได้แก่ เพราะว่าเลือดเป็นกรดจากเบาหวานเนื่องจากร่างกายขาดอินซูลินและสร้างกรดคีโตนที่ทำให้เลือดเป็นกรด, เลือกเป็นกรดร่วมกับคอลายในเลือดสูงเนื่องจากร่างกายสูญเสียโซเดียมไบคาร์บอเนตและทำให้เลือดมีค่าเป็นกลาง, เลือดเป็นกรดจากกรดแลคติกในเลือดสูง และเลือดเป็นกรดจากหลอดไฟฝอยที่ไม่สามารถขับรถออกร่างกายผ่านทางปัสสาวะได้

3. ภาวะเบสเกิน/เลือดเป็นด่าง (Metabolic Alkalosis)

เป็นภาวะที่เลือดมีค่า pH มากกว่า 7.4 โดยเกิดจากการสูญเสียกรดไฮโดรเจนไอออนจากระบบทางเดินอาหาร, การสูญเสียโซเดียมคลอไรด์ในระบบทางเดินอาหาร, การสูญเสียโซเดียมคลอไรด์ทางไต, การสูญเสียไฮโดรเจนไอออนในปัสสาวะ หรือแม้แต่การที่ร่างกายได้รับไบคาร์บอเนตทดแทนจากภายนอกอย่างการรับประทานเข้าไปหรือฉีดผ่านเส้นเลือด โดยทั่วไปแล้วคนเราจะมีกลไกทางธรรมชาติที่ช่วยแก้ไขภาวะเลือดเป็นด่างด้วยการขับ HCO3 (ปริมาณไบคาร์บอนเนตในเลือดแดงที่แสดงถึงภาวะด่างในร่างกาย) ส่วนเกินผ่านทางปัสสาวะแต่หากประสิทธิภาพการกรองของไตลดลง การดูดกลับของไบคาร์บอเนตเพิ่มขึ้น หรือแม้แต่การขับกรดที่ท่อไตส่วนปลายเพิ่มขึ้นก็ตามก็อาจทำให้เลือดมีความเป็นด่างมากขึ้น

สัญญาณเตือนเมื่อร่างกายมีความเป็นกรด/เบสมากเกินไป

หากคุณอยู่ในภาวะกรดจากระบบหายใจหรือภาวะกรดจากระบบเผาผลาญ หากก่อให้เกิดความผิดปกติต่างๆ ภายในร่างกายที่สามารถสังเกตอาการได้ดังต่อไปนี้

• อ่อนเพลียง่ายกว่าปกติ
• ปวดศีรษะ รู้สึกหนักศีรษะ
• ชีพจรเต้นแรงและเร็ว
• กระสับกระส่าย
• ความดันเลือดสูง
• ประสาทหลอน
• ตาบวม
• กล้ามเนื้อกระตุก กล้ามเนื้ออ่อนแรง
• บางรายอาจหมดสติ หรืออาจถึงขั้นเสียชีวิตหากไม่รีบรักษา

ปรับสมดุลกรดแก่ในร่างกายด้วยวิธีดูแลตัวเองดังต่อไปนี้

ป้องกันกรดเกิน/เบสเกิน ได้อย่างไรบ้าง

• รับประทานอาหารที่มีประโยชน์ ไม่ทานอาหารที่มีกรดมากเกินไป เช่น ผักโขม อะโวคาโด บร็อคโคลี แครอท 
• ดื่มน้ำด่างหรือน้ำสะอาดเป็นประจำเพื่อปรับสมดุลของกรดภายในร่างกาย 
• งดเครื่องดื่มแอลกอฮอล์บ่อยๆ แนะนำให้ดื่มนานๆ ทีก็พอค่ะ
• งดสูบบุหรี่และงดอยู่ในสถานที่ที่มีมลพิษทางอากาศสูง
• ออกกำลังกายเป็นประจำอย่างน้อยสัปดาห์ละ 3-4 ครั้ง ครั้งละ 30 นาที
• พยายามจัดการความเครียดไม่ให้มีผลต่อการใช้ชีวิต เช่น อ่านหนังสือ วาดรูป
• นอนหลับพักผ่อนให้เพียงพออย่างน้อย 7-8 ชั่วโมงต่อวัน
• กรณีที่คุณเป็นผู้ป่วยโรคเบาหวาน แนะนำให้ควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดให้คงที่ พยายามทานยาตามแพทยสั่ง 
• หากมีอาการผิดปกติเกี่ยวกับร่างกาย ให้รีบพบแพทย์ทันที

อย่างที่บอกไว้ข้างต้นว่ากรด/เบสสามารถพบได้ในชีวิตประจำวันของคนเราซึ่งทั้งสองสิ่งนี้ล้วนแต่มีประโยชน์และโทษในตัวของมันเอง หากเราไม่ศึกษาให้ดีก็อาจเพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดโรคร้ายที่อาจเป็นอันตรายต่อสุขภาพในระยะยาวได้ด้วยเช่นกัน ดังนั้นอย่าลืมใส่ใจดูแลสุขภาพตัวเองกันด้วยนะคะ

บทความที่น่าสนใจ

• การรักษาสมดุลของกรด-ด่างในร่างกาย
• น้ำด่างมะนาวมีประโยชน์มั้ย ต่างจากน้ำด่างทั่วไปอย่างไรบ้าง
• น้ำดื่มสมุนไพร ดื่มทุกวันดีไหม สามารถดื่มแทนน้ำเปล่าได้หรือไม่

เครื่องกรองน้ำ RO ทำไมต้อง Live Healthy

สำหรับใครที่ต้องการดื่มน้ำสะอาดและกำลังมองหาเครื่องกรองน้ำดื่มที่มีระบบกรองน้ำดื่มคุณภาพดี การันตีด้วยรีวิวจากผู้ใช้มากมาย และบริการหลังการขายที่ดีเยี่ยม ทางเรา LIVE HEALTHY มีเครื่องกรองน้ำด่างจัดจำหน่ายหลากดีไซน์หลายประเภท ทั้งแบบตั้งโต๊ะและแบบตั้งพื้น เพื่อรองรับความต้องการของลูกค้าทุกท่าน เราเป็นผู้จัดจำหน่ายและให้บริการเครื่องกรองน้ำอัลคาไลน์ชั้นนำจากบริษัท KYK CO.,LTD ของเกาหลีมาอย่างยาวนานถึง 13 ปี ตัวเครื่องสามารถผลิตน้ำที่ให้ค่า pH ได้ถึง 9 ระดับ แถมยังมีอายุการใช้งานยาวนานมากกว่า 10 ปีขึ้นไป นอกจากการใช้งานที่คุ้มค่าแล้ว ทางเรายังมีบริการหลังการขายแบบ On Site Service โดยช่างผู้เชี่ยวชาญ พร้อมดูแลเครื่องกรองน้ำของท่านถึงที่บ้าน หากใครกังวลใจเรื่องไส้กรองตกรุ่น ทางเรามีไส้กรองพร้อมเปลี่ยนทันที สนใจสั่งซื้อหรือสอบถามข้อมูลเพิ่มเติมคลิกลิงก์นี้ได้เลยค่ะ